काठमाडौँ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले राष्ट्रपति कार्यालयमा फर्केपछि जारी गरिएका कार्यकारी आदेश कार्यान्वयनमा टेक अर्बपति एलन मस्काको उत्साहको प्रशंसा गर्दै उहाँलाई आफ्नो प्रमुख कार्यान्वयनकर्ताका रूपमा चित्रित गर्नुभएको छ । 

फक्स न्यूजमा प्रसारण गरिएको संयुक्त अन्तर्वार्तामा यी दुई व्यक्तिले एक अर्काको प्रशंसा गर्दै र ट्रम्पले आफ्नो कार्यकारी अधिकारलाई उछिन्दै गएको चिन्तालाई खारेज गर्दै पर्याप्त समय बिताउनुभयो ।

ट्रम्पले पछिल्लो तीन हप्तामा दर्जनौँ कार्यकारी निर्देशनमा हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । तीमध्ये धेरै संविधान विपरीत हुनसक्ने भनेर अदालतमा चुनौती दिइएको छ ।

सन् २०२४ को राष्ट्रपतिको चुनावी अभियानमा ट्रम्पका शीर्ष दाता रहेका अर्बपति मस्कलाई सङ्घीय खर्चमा ‘फजुल खर्च, धोखाधडी र दुरुपयोग’ उन्मूलन गर्ने घोषित लक्ष्यका साथ नवनिर्मित सरकारी दक्षता विभाग (डिओजिई) को नेतृत्व गर्ने जिम्मेवारी दिइएको थियो ।

‘डिओजिई टोलीको सबैभन्दा ठूलो कार्य भनेको राष्ट्रपतिको कार्यकारी आदेश वास्तवमा कार्यान्वयन गरिएको सुनिश्चित गर्नु हो’ मस्कले फक्स न्युजलाई भन्नुभयो ।

अन्तर्वार्तामा ट्रम्पले आफ्ना नीतिहरू – सङ्घीय संस्थामाथि थोकमा आक्रमण समेत – बिना ढिलाई कार्यान्वयन गरिनुपर्ने कुरामा जोड दिनुभयो र मस्क तिनलाई अगाडि बढाउनमा महत्त्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो ।

‘तपाईं एउटा कार्यकारी आदेश लेख्नुहुन्छ र तपाईं सोच्नुहुन्छ कि यो सम्पन्न भयो, तपाईंले यसलाई पठाउनुहुन्छ, यो सम्पन्न हुँदैन । यो लागु हुँदैन’ ट्रम्पले भन्नुभयो ।

उहाँका अनुसार मस्क र डिओजिई टोली अब सङ्घीय कर्मचारी तन्त्रभित्र कसैको बाधा बिना उहाँको प्रशासनको एजेण्डा लागू गर्न प्रवर्तन संयन्त्र बनेका छन् – अन्यथा उनीहरूले जागिर गुमाउने जोखिम छ ।

‘र कुनै व्यक्ति जसले शायद यो गर्न चाहँदैनथ्यो, एक्कासि उसले यसमा हस्ताक्षर गर्दैछ’ ट्रम्पले भन्नुभयो ।

जनताको इच्छा
फक्स अन्तर्वार्ता प्रसारण हुनुभन्दा केही घन्टाअघि मात्र ट्रम्पले एक व्यापक कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गर्नुभएको थियो । त्यो आदेशले सङ्घीय नियामक निकायमाथि सीधै ह्वाइट हाउसको नियन्त्रण विस्तार र सुदृढीकरण गर्ने प्रयास गरेको थियो ।

कानूनी चुनौतीको सामना गर्नसक्ने यस आदेशले सिक्युरिटिज एन्ड एक्सचेन्ज कमिशन (एसइसी) जस्ता एजेन्सीलाई समीक्षाका लागि ह्वाइट हाउसमा नियामक प्रस्ताव पेश गर्न बाध्य पार्नेछ ।

‘सङ्घीय सरकार वास्तवमै अमेरिकी जनताप्रति जवाफदेही हुनका लागि व्यापक कार्यकारी शक्ति प्रयोग गर्ने अधिकारीहरूलाई जनताद्वारा निर्वाचित राष्ट्रपतिद्वारा निरीक्षण र नियन्त्रण गरिनुपर्छ’ कार्यकारी आदेशमा उल्लेख छ ।

ट्रम्पको कार्यकारीको भूमिकामा मस्क हाँस्नुभयो, आफूलाई ‘टेक्नोलोजिस्ट’ भनेर वर्णन गर्नुभयो र अन्तर्वार्ताका लागि ‘टेक सपोर्ट’ लेखिएको टी–शर्ट लगाउनुभयो ।

मस्कले आफूले अमेरिकी राष्ट्रपति जस्तै व्यवहार गरिरहेको भन्ने आलोचनालाई खारेज गर्नुभयो । उहाँले ट्रम्पको क्याबिनेटका कुनै पनि सदस्य निर्वाचित नभएको र आफूले आफ्नो भूमिकालाई ट्रम्पको एजेण्डालाई सहज बनाउने रूपमा हेर्ने बताउनुभयो ।

‘राष्ट्रपति जनताका निर्वाचित प्रतिनिधि हुन्, त्यसैले यसले जनताको इच्छाको प्रतिनिधित्व गर्दछ’ मस्कले व्याख्या गर्दै भन्नुभयो– ‘र यदि कर्मचारी तन्त्रले जनताको इच्छासँग लडिरहेको छ र राष्ट्रपतिलाई जनताले चाहेको कुरा कार्यान्वयन गर्नबाट रोकिरहेको छ भने हामी लोकतन्त्रमा नभई कर्मचारी तन्त्रमा बाँचिरहेका छौँ ।’

राष्ट्रपति एलन ?
ट्रम्प प्रशासनमा मस्कको प्रमुख भूमिकाले ह्वाइट हाउसमा वास्तवमा कसको नियन्त्रण छ ? भन्ने सार्वजनिक प्रश्न उठेको छ । यद्यपि रिपब्लिकन राष्ट्रपतिले दुई जनाबीच खराब सम्बन्धको अफवाहलाई तुरुन्तै खारेज गर्नुभयो ।

‘वास्तवमा एलनले मलाई फोन गर्नुभयो’ ट्रम्पले भन्नुभयो– ‘उहाँले भन्नुभयो– ‘तपाईंलाई थाहा छ, तिनीहरूले हामीलाई अलग गर्ने प्रयास गरिरहेका छन् । मैले भनेँ, ‘बिल्कुल ।’

तर ट्रम्पले आफू र मस्कबीचको सम्बन्ध बिगार्ने कथित प्रयासबाट अमेरिकीहरू मूर्ख नबन्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।

‘उनीहरू यसमा राम्रो छन् भन्ने मलाई लाग्थ्यो’ मिडियालाई उद्धृत गर्दै ट्रम्पले भन्नुभयो– ‘उनीहरू वास्तवमा यसमा नराम्रो छन्, किनभने यदि तिनी यसमा राम्रो थिए भने, म कहिल्यै राष्ट्रपति हुने थिइनँ, जनता स्मार्ट छन्, उनीहरूले बुझ्छन् ।’