काठमाडौँ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार विश्व बजारमा उत्साह जगाउँदै अधिकांश देशमा कर अचानक रोक्नुभएको छ । 

तर उहाँ महाशक्ति प्रतिद्वन्द्वी चीनसँगको कठोर व्यापार युद्धमा अगाडि बढ्नुभएको छ । केही दिनको उथलपुथलपछि ट्रम्पले लगभग सबै राष्ट्रका लागि ९० दिनका लागि भन्सार शुल्क वृद्धि रोकिएको घोषणा गरेपछि वाल स्ट्रिट र एशियाभरिका स्टकमा ठूलो उछाल देखियो ।

तर ट्रम्पले ‘सम्मानको कमी’ का कारण चीनमाथि कर बढाएर १२५ प्रतिशत पुर्‍याएको पनि बताउनुभयो ।

बेइजिङले अमेरिकी आयातमा ८४ प्रतिशतको प्रतिशोधात्मक भन्सार शुल्क लगाएर प्रतिकार गरेको छ र यो बिहीबार मध्याह्न (०४०१ जिएमटी) पछि लागू भएको छ । यो विश्वका दुई सबैभन्दा ठूला अर्थतन्त्रबीचको बढ्दो गतिरोधमा अर्को नयाँ हमला हो ।

ट्रम्पले पत्रकारहरूलाई ‘तपाईं लचिलो हुनुपर्छ’ भन्दै भन्सार शुल्कहरूबाट पछि हट्ने कुरा अस्वीकार गर्नुभएको छ । ‘मानिसहरू अलिकति रेखाबाट बाहिर उफ्रिरहेका थिए, उनीहरू यिप्पी भइरहेका थिए, अलिकति डराइरहेका थिए’ ट्रम्पले भन्नुभयो । ‘यिप्पी’ खेलकुदमा स्नायुहरू क्षति वर्णन गर्ने शब्द हो ।

उहाँले आफ्नो निर्णय गर्नुअघि नै महत्त्वपूर्ण अमेरिकी बन्ड बजारको ‘धेरै जटिल’ अवस्था हेरिरहेको बताउनुभएको थियो ।

‘मैले गत रात मानिसहरू अलि वाक्क भइरहेको देखेँ’ उहाँले भन्नुभयो– ‘अमेरिकी स्टक बिक्रीको समयमा अमेरिकी बन्ड प्रतिफल बढ्दै जाँदा–अमेरिकी सार्वभौम सरकारी ऋणलाई सामान्यतया सङ्कटको समयमा लगानीकर्ताहरूका लागि सुरक्षित आश्रयका रूपमा हेरिएको छ ।’

ट्रम्पले अहिले अमेरिकी सामानमा प्रतिशोधात्मक भन्सार शुल्क फिर्ता लिन अस्वीकार गरेका चीनसहित सबै देशसँग व्यापार सम्झौता हुने भविष्यवाणी पनि गर्नुभएको छ ।

‘चीनसँग एउटा सम्झौता हुन गइरहेको छ । तिनीहरू प्रत्येकसँग एउटा सम्झौता हुन गइरहेको छ’ ट्रम्पले भन्नुभयो– ‘यद्यपि चिनियाँ नेताहरूलाई यसको बारेमा कसरी जाने भनेर थाहा छैन ।’

ट्रम्पले उहाँ चिनियाँ भन्सार शुल्क भन्दा अझ बढी ‘कल्पना गर्न नसक्ने’ पनि बताउनुभयो ।

बेइजिङले थप वृद्धिको लागतको तौल गर्दा ब्लुमबर्गले चीनको शीर्ष नेतृत्वले व्यापार युद्धभन्दा पहिले नै बिरामी रहेको आफ्नो कमजोर अर्थतन्त्रलाई बढावा दिन थप प्रोत्साहनको योजना बनाउन बिहीबार बैठक गर्ने बताएको छ ।

चीनसँग द्वन्द्व
ट्रम्पले एक साताअघि ‘मुक्ति दिवस’ भन्नुभएका विश्वव्यापी भन्सार शुल्कको घोषणा गरेपछि बुधबार नाटकीय विश्रामअघि बजार रोलरकोस्टर चढेजस्तै छन् ।

ट्रम्पले शनिबारदेखि लागू भएका सबै देशमा १० प्रतिशत आधारभूत भन्सार शुल्क लगाउनुभएको थियो । उहाँले चीन र युरोपेली सङ्घ (इयु) जस्ता प्रमुख व्यापारिक साझेदारमा उच्च दर लगाउनुभएको थियो । तिनीहरूलाई उहाँले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई धोका दिएको आरोप लगाउनुभएको छ । ती भन्सार दर बुधबार सक्रिय भएका छन् ।

तर बजार फेरि प्रभावित हुँदै जाँदा ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसल नेटवर्कमा आश्चर्यजनक घोषणामा उच्च भन्सार शुल्कमा ‘मैले ९० दिनको भुक्तानीलाई अनुमति दिएको छु’, जबकि आधारभूत १० प्रतिशत रहनेछ भन्नुभयो ।

उहाँले ७५ भन्दा बढी देशले वार्ताका लागि सम्पर्क गरेपछि र कुनै प्रतिशोध नलिएपछि यस्तो निर्णय लिएको बताउनुभयो ।

तथाकथित पारस्परिक भन्सार शुल्कअन्तर्गत २४ प्रतिशत कर लगाइएको जापानले यो समाचारलाई स्वागत गरेको तर अझै पनि वासिङ्टनले आफ्नो स्टिल र अटो निर्यातमा लगाइएका अन्य करमाथि पुनर्विचार गर्न ‘दृढतापूर्वक’ माग गरेको बताएको छ ।

इयुले यसअघि विश्वव्यापी स्टिल र एलुमिनियम निर्यातमा अमेरिकी भन्सार शुल्कको बदलामा अर्को साताबाट केही अमेरिकी उत्पादनलाई लक्षित गर्ने उपाय घोषणा गर्दै आफ्नै प्रतिआक्रमण सुरु गरेको थियो ।

२७ राष्ट्रको यो ब्लकले सोयाबिन, मोटरसाइकल र सौन्दर्य उत्पादनसहित २० अर्ब युरोभन्दा बढी मूल्यका अमेरिकी उत्पादनलाई असर गर्नेछ ।

तर इयुले उल्लेखनीय रूपमा बुधबार लागू भएको २० प्रतिशतको छुट्टै ‘मुक्ति दिवस’ भन्सार शुल्कको विरुद्ध प्रतिशोध लिएको छैन । एजेन्सी