काठमाडौँ ।  अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार तेहरानसँग आणविक सम्झौताबारे ‘प्रत्यक्ष वार्ता’ चाहेको बताउनुभएको छ । 

यसअघि उहाँले इरानले आणविक हतियार विकास गरे बम हान्ने धम्की दिनुभएको थियो । दशकौँदेखि पश्चिमी राष्ट्रहरूसँगको सम्बन्धलाई तनावपूर्ण बनाएको देशको आणविक कार्यक्रममा सहमतिमा पुग्न ट्रम्पले इरानी नेताहरूलाई दुई महिनाको समयसीमा दिनुभएको छ ।

संयुक्त राज्य अमेरिकासहितका पश्चिमी देशहरूले लामो समयदेखि इरानलाई आणविक हतियारको खोजी गरेको आरोप लगाएका छन् । उक्त आरोपलाई तेहरानले अस्वीकार गर्दै यसको समृद्धिकरण गतिविधिहरू शान्तिपूर्ण उद्देश्यका लागि मात्र भएको दाबी गरेको छ ।

‘मलाई लाग्छ प्रत्यक्ष वार्ता गर्नु राम्रो हुन्छ’ ट्रम्पले राष्ट्रपतीय विमान एयर फोर्स वानमा पत्रकारहरूसँग भन्नुभयो– ‘मलाई लाग्छ यो छिटो हुन्छ र मध्यस्थकर्ताहरू मार्फत जानुभन्दा अर्को पक्षलाई धेरै राम्रोसँग बुझ्न सकिन्छ ।’

इरानका विदेशमन्त्री अब्बास अराघचीले गत हप्ता तेहरानले ‘इरानप्रति अर्को पक्षको दृष्टिकोणमा परिवर्तन नआएसम्म’ वासिङ्टनसँग प्रत्यक्ष वार्ता नगर्ने बताउनुभएको थियो ।

ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा पूर्ववर्ती बाराक ओबामाले सन् २०१५ मा गर्नुभएको आणविक सम्झौता रद्द गर्नुभएको थियो र इरानमाथि कठोर प्रतिबन्ध लगाउनुभएको थियो ।

तेहरान र विश्व शक्तिहरूबीच सम्पन्न भएको सो सम्झौताले इरानलाई प्रतिबन्धबाट राहत दिने बदलामा आफ्नो आणविक महत्त्वाकांक्षालाई सीमित गर्न बाध्य पारेको थियो ।

‘उनीहरूले मध्यस्थकर्ताहरू प्रयोग गर्न चाहन्थे, त्यो अब आवश्यक छ भन्ने मलाई लाग्दैन’ ट्रम्पले भन्नुभयो– ‘मलाई लाग्छ उनीहरू चिन्तित छन्, मलाई लाग्छ उनीहरू आफूलाई कमजोर महशुस गर्छन् । मैले उनीहरूलाई त्यस्तो महशुस गराउन चाहन्न, मलाई लाग्छ उनीहरू भेट्न चाहन्छन् ।’

गत महिना ट्रम्पले इरानका सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह अली खामेनीलाई आणविक वार्ताको आह्वान गर्न र तेहरानले अस्वीकार गरेमा सम्भावित सैन्य कारबाहीको चेतावनी दिन पत्र लेखेको बताउनुभएको थियो ।

खामेनीले अमेरिकी धम्कीहरूले ‘उनीहरूलाई कतै पनि पुर्‍याउने छैन’ भन्दै इरानविरुद्ध ‘यदि उनीहरूले केही हानिकारक गरे भने’ पारस्परिक उपायहरूको चेतावनी दिनुभएको थियो ।

गत साता ट्रम्पले इरानले आणविक हतियार विकास गर्ने प्रयास छोडेको छैन भने ‘बमबारी हुनेछ’ भन्नुभएको थियो ।

इजरायलले इरानका दुई सहयोगी हमास (सन् २०२३ अक्टोबर ७ मा इजरायलमा आक्रमण गर्ने प्यालेस्टिनी लडाकूहरू) र लेबनानको हिजबुल्लाहलाई ध्वस्त पारेपछि ट्रम्पको पहुँच इरानका लागि कमजोर स्थितिमा आएको छ । एजेन्सी